سیکل ازت

[aquafun]

یکی از قواعد کلی زندگی آبزیان رعایت سیکل ازت یا چرخه ی نیتروژن در آب آنهاست ، بطوریکه در طبیعت به دلیل ازیاد آب و تغییرات اندک در ساختار آب کمتر این چرخه به خطر می افتد ، اما بسیاری از ماهیداران به علت عدم اطلاع از علت و نحوه ی ایجاد آن با مشکل مرگ و میر ماهی ها به خصوص در زمان تعویض آب تانک مواجهند .

سیکل ازت چگونه به وجود می آید ؟
پس از اضافه شدن ماهی ها به آب و تجزیه ی پسمانده ی غذا و فضولات ماهی ها در آب آمونیاک سمی به وجود می آید ؛ که در PH = 7 و بالاتر وجود آمونیاک ، دستگاه تنفس ماهی ها را آزار داده ( می سوزاند ) و حتی در مراحل بالاتر موجب مرگ آنها هم می شود .
این مرحله از وجود آمونیاک در آب در مدت دو هفته باعث افزایش مقدار باکتری های هوازی که به ( Nitrosmonus ) معروفند شده و سرانجام چرخه باعث تبدیل آمونیاک به نیتریت سمی می شود . وجود نیتریت در آب هموگلوبین موجود در خون ماهی ها را نابود کرده و سرانجام مانع از تنفس صحیح ماهی ها می شود . این مرحله از نیتریت در طی دو هفته با افزایش باکتری های هوازی سبب تبدیل نیتریت به نیترات می شود .
به این ترتیب نیتریت آب کاهش یافته و نیترات افزایش می یابد . به این ترتیب تانک پس از 5 تا 6 هفته به چرخه نیتروژن دست می یابد .
وجود نیترات در آب بی ضرر بوده و تنها در زمانی که مقدار آن به 40 قسمت در میلیون یا بالاتر برسد سبب ضعف بدنی ماهی ها و در نتیجه آمادگی آنها برای پذیرش بیماری ها می شود . در صورتی که مقدار نیترات به این حد برسد ، می توان با تعویض قسمتی از آب نیترات را کاهش داد .
   

نکته : برای اندازه گیری مقدار نیترات ، می توان از وسایل اندازه گیری PH آب استفاده کرد .

اما اگر چرخه ایجاد نشود چه پیامد هایی دارد ؟ همانطور که گفته شد ، در مرحله ی اول که در آب آمونیاک وجود دارد ، به دستگاه تنفس ماهی ها آسیب رسیده و حتی موجب مرگ آنها می شود ، یا نبود چرخه در آب مانع از رشد کامل آنها می شود .


راه های جلوگیری از نابود شدن چرخه در آب :
1- هرگز نباید آب تانک را به طور کامل تعویض کرده و همیشه بخشی از آن را تعویض کنید .
2- هیچگاه شن های تانک و یا ابر های فیلتر را با آب تازه نشویید . ( برای شستن آنها می توان از آب تانک استفاده کرد . )
3- هرگز نباید آب کلردار به تانک اضافه کنید . وجود کلر در آب باعث مرگ همه ی باکتری ها ( چه مفید و چه مضر ) می شود .

اما ایجاد چرخه به طور طبیعی در حدود یک ماه به طول می انجامد که برای تسریع در ایجاد آن می توان از روشهای زیر بهره برد :

1- استفاده از مقداری از آب تانکی که چرخه در آن ایجاد شده است .
2- استفاده از فیلتر تانکی که چرخه در آن ایجاد شده است .
3- استفاده از مقداری از شن های تانکی که چرخه در آن ایجاد شده است . ( حداکثر یک لیوان )
4- افزایش دمای تانک تا 28 درجه سانتیگراد و هوادهی خوب ( در آکواریوم گیاهی به این نکته توجه شود که هوادهی باعث خارج شدن دی اکسید خواهد شد.)
5- استفاده از غذا ( هر 12 ساعت مقداری پولکی به آب اضافه شود که پس از تجزیه آنها باکتری ها کار خود را آغاز می کنند . )
6- استفاده از میگوی زنده در آب تانک
7- استفاده از ماهیان مقاومی همچون زبرا دانیو
8- قرار دادن چندین گیاه طبیعی در تانک

اما چند روش استفاده از مواد شیمیایی هم در این مورد وجود دارد که به شرح زیر است :
1- استفاده از محلول آمونیاک ( 5 قطره در هر 35 لیتر )
2- استفاده از برخی کاتالیزور های خاص
3- استفاده از داروی Biospira Marineland که سازنده ی آن مدعی است ، با استفاده از این دارو در مدت 24 ساعت چرخه در آب تانک شما ایجاد می شود .
4 - استفاده از کپسول باکتوزیوم به ازای هر 50 لیتر یک کپسول
منبع » آکواریوم مروارید